ساخت ۵۷ میلیارد مترمکعب مخزن سد توسط وزارت نیرو برای ذخیره سیلاب‌

به گزارش عصر رویداد؛ «عیسی بزرگ‌زاده» در گفت‌وگویی درباره میزان ذخیره بارش‌ها در سال آبی جاری خاطرنشان‌کرد: بارش‌های رخ‌داده در اواخر اسفند و اوایل سال کنونی، جبهه بارشی بی‌نظیری بود که در منطقه جنوب خلیج، دریای عمان و سواحل شمالی آن و در بخش‌هایی از افغانستان و پاکستان رخ داد.

وی افزود: این بارش‌ها در برخی شهرها، نزدیک به یک هفته امکان خدمت‌رسانی را مختل کرد و در برخی کشورهای جنوب خلیج‌فارس و همسایگان شرقی، خسارت‌های جانی و مالی گسترده‌ای ایجاد کرد.

سخنگوی صنعت آب ادامه‌داد: در همین شرایط، به مدد فعالیت‌های مختلفی که فرزندان این سرزمین در طول سال‌های گذشته انجام دادند و زیرساخت‌های خوبی که ایجاد شد، آثار بسیار خوبی در شکست اوج (پیک) سیلاب و ذخیره‌سازی آب در سدها به وجود آمد، به‌گونه‌ای که از نظر میزان خسارت قابل‌مقایسه با کشورهای اطراف نیست.

بزرگ‌زاده با تشریح چگونگی عملکرد سدها در فرایند ذخیره‌سازی بارش‌ها، گفت: سدها به چند طریق توانستند پیک سیلاب را به‌خوبی پشت سر بگذارند. نخست اینکه بین بارش‌هایی که در بالادست و پایین‌دست حوضه رخ داد، سیلاب‌های بالادست را کنترل کردند تا سیلاب‌های پایین‌دست فروکش کند.

وی عملکرد یا روندیابی مخزن را یکی دیگر از توانایی سدها دانست و ادامه داد: وقتی یک سیلاب بزرگ در درون یک رودخانه تنگ با ارتفاع زیاد رخ می‌دهد، شدت سیلاب در برخورد با دهانه سد، مستهلک شده و در دبی ورودی و خروجی تفاوت زیادی ایجاد می‌شود. به طور مثال، دبی ورودی در سد «پیشین» ۱۶۰۰ مترمکعب در ثانیه بود درحالی‌که دبی پیک به صفر رسید.

سخنگوی صنعت آب با اشاره به آمار ذخیره‌سازی بارش‌ها در سدهای استان سیستان و بلوچستان افزود: سد «پیشین» با حجم موجودی ۱۶۰ میلیون مترمکعب، ۹۵ درصد پرشدگی دارد. سد «زیردان» ۸۲ درصد پرشدگی، «کهیر» ۱۳۷ میلیون آب درون خودش ذخیره کرده است. همچنین سد «خیرآباد» ۹۱ درصد پرشدگی و سد «ماشکید علیا» ۹۴ درصد پرشدگی دارد.

بزرگ‌زاده ادامه داد: این نشان‌دهنده این است که سدهای وزارت نیرو توانسته در بارندگی‌های گذشته، حجم خوب و قابل‌توجهی از بارش‌ها را برای تأمین نیازهای بیش از ۲ - ۳ سال این استان در خود ذخیره کند.

وی با بیان اینکه استان سیستان و بلوچستان دچار خشکسالی نیست و آب کافی در اختیار دارد، گفت: سدهای نواحی جنوبی استان سیستان و بلوچستان پر آب است و نیازهای منطقه را تأمین خواهد کرد.

سخنگوی صنعت آب با تأکید بر اینکه باید میان حجم بارش با حجم رواناب تفاوت قائل شویم، میزان بارش‌های رخ‌داده در سال آبی را ۴۰۰ میلیارد مترمکعب دانست و خاطرنشان کرد: رواناب، کسری از بارش است و اگر تصور کنیم که هر مقدار بارش انجام شود به رواناب تبدیل می‌شود، با موازین علمی فاصله دارد.

بزرگ‌زاده ادامه داد: بیش از نیمی از رواناب تبدیل به آب زیرزمینی و بخشی از آن نیز به منابع آب سطحی تبدیل می‌شود. وزارت نیرو برای ذخیره این بخش از بارش‌ها بیش از ۵۷ میلیارد مترمکعب مخزن در داخل کشور ساخته که این سدها بیش از ۴۱ میلیارد مترمکعب قدرت تنظیم دارند.

وی خاطرنشان کرد: نباید هر روانابی که وارد پیکره آبی اعم از رودخانه، تالاب یا دریا می‌شود را معادل هدررفت آب بدانیم. متخصصان محیط‌زیست می‌دانند که تا عمق ۶ متری خلیج‌فارس و دریای عمان که ناحیه جزرومدی محسوب می‌شود، ناحیه تالابی محسوب می‌شود و هیچگاه متخصصین محیط‌زیست اجازه نمی‌دهند که آب‌های شیرین وارد ناحیه تالابی شود.

سخنگوی صنعت آب گفت: حجم سازه‌های ساخته شده توسط وزارت نیرو، حجم بالایی است که ادامه این روند، در برنامه هفتم توسعه در دستور کار دولت چهاردهم قرار دارد.

بزرگ‌زاده با اشاره به ۳۰۰ میلیارد مترمکعب آب تبخیر شده ادامه داد: این میزان تبخیر مانند تبخیر و تعرق گیاهان، یک امر بدیهی است و مربوط به تبخیر در مخزن سدها نیست؛ بلکه تبخیری است که حین بارش رخ می‌دهد.

وی افزود: برخی کارشناسان معتقدند که طبق برنامه هفتم توسعه، باید ۵ درصد این میزان تبخیر با اقداماتی نظیر آبخیزداری و آبخوان‌داری تبدیل به آب سبز شود. ولی باید توجه داشت که آب سبز، با آب آبی و آب جاری متفاوت است. آب سبز، در خاک وجود دارد و توسط گیاه قابل‌بازیافت است. در مقابل این ایده، کارشناسان بسیاری نیز هستند که معتقدند این ایده در عمل اتفاق نخواهد افتاد و مختص محیط‌های آزمایشگاهی است و یک اختلاف‌نظر عملی دراین‌خصوص وجود دارد.

بزرگ‌زاده با اشاره به الزام برنامه هفتم در خصوص تبدیل پنج درصد آب تبخیری به آب سبز، گفت: وزارت نیرو خود را نسبت به اجرای قانون ملزم می‌داند و به سمت عملیاتی‌کردن این برنامه پیش خواهد رفت؛ اما کارشناسان و متخصصان بسیاری هستند که معتقدند این برنامه قابل پیاده‌کردن نیست. همچنین که کارشناسان دیگری نیز بر عملی‌شدن آن اتفاق‌نظر دارند؛ درهرصورت ما در وزارت نیرو تسلیم قانون هستیم و به قانون عمل خواهیم کرد.

وی در خصوص سازوکار اجرای این قانون نیز بیان‌داشت: نخستین اقدام این است که طی جلساتی با وزارت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه‌ و بودجه نسبت به تدوین آیین‌نامه این مصوبه اقدام کنیم.

بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: وزارت نیرو پیش‌نویس این آیین‌نامه را آماده کرده و این آمادگی وجود دارد که در جلساتی با وزارت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه‌وبودجه در خصوص شیوه اجرای آن به توافق برسیم. فرصت قانونی آن نیز همچنان باقی است و در فرصت مقرر اجرایی خواهد شد.