درنا و تالاب فریدونکنار؛ شاید به‌زودی

به گزارش عصر رویداد؛ دُرنای سیبری که امید از گونه آنها است و با نام علمی 'گروس لئوکوجرانوس Grus leucogeranus ' شناخته می‌شود؛ پرنده‌ای در معرض خطر انقراض از خانواده درناهاست که قدی نزدیک به یک ‌و نیم متر دارد و فاصله ۲ بال آن بیش از ۲ متر است. این درنا بدنی یکدست سفید با پاهای بلند سرخ ‌رنگ دارد و منقار بلند سیاهی روی صورت قرمز رنگ آن نشسته‌ است.

درنای سیبری به طور تاریخی به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود. جمعیت مرکزی این گونه منقرض شده است و جمعیت غربی هم به گفته کارشناسان محیط زیست در صورت مرگ امید به طور قطعی منقرض خواهد شد.

جمعیت شرقی درنای سیبری که در واقع تنها گروه باقی مانده از این گونه است، تابستان را در شرق سیبری زادآوری کرده و برای زمستان‌گذرانی به شرق چین می‌رود. از اعضای این گروه بیش از سه هزار قطعه باقی‌مانده است. زیستگاه زمستانی به طور تقریبی تمامی جمعیت این گونه دریاچه 'پویانگ ' در چین و اطراف آن است.

درناها برای زندگی به آب وابسته اند به طوری که تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحا وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتی‌متر) آب شیرین با میدان دید مناسب است و بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان آبزی، حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک تغذیه می‌کنند که در ایران تالاب فریدونکنار هر ساله میزبان یک درنا که باقیمانده از جمعیت غربی آن است، می‌شود که اگر این یک عدد درنا هم از بین برود جمعیت غربی آن کامل منقرض می‌شود.

تک درنای سفید سیبری برای رسیدن به مازندران باید مسیر پنج هزار کیلومتری از زیستگاه اصلیش در سیبری را با گذر از روسیه، قزاقستان و آذربایجان طی کند و مدت ماندگاری امید در مازندران به طور معمول چهار ماهه است.

در این پیوند مدیرکل محیط زیست مازندران روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: آبان فصل حضور "امید" تک درنای سیبری در تالاب فریدونکنار است و روزها فرود این پرنده در این ماه همه ساله در حال تغییر است اما در بیشتر مواقع دهم تا ۱۵ آبان ماه زمان فرود امید در مازندران است.

عطاالله کاویان افزود: البته در برخی سالها زمان فرود این پرنده با تاخیر انجام می‌شد و حتی در یکی از سالها آذرماه این پرنده در تالاب فریدونکنار فرود آمد.

وی با تاکید بر اینکه اقدامات لازم برای تامین امنیت محیط برای فرود درنای سیبری در تالاب فریدونکنار، خاطرنشان کرد: هم اکنون محیط بانان با حضور در اطراف این تالاب در حال بررسی رویت درنا هستند تا اقدامات حفاظتی لازم برای حضورش در این تالاب فراهم شود.

مدیر کل حفاظت محیط زیست مازندران تاکید کرد: امنیت محیط، اصلی ترین عامل در جلب توجه این پرنده و بازگشتش به تالاب فریدونکنار به شمار می‌رود به همین دلیل تدابیر لازم برای دستیابی به این مهم انجام شده است.

وی از برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مشاوره ای برای اهالی پنج روستای اطراف تالاب و آموزش نکات لازم استقرار امنیت در محل زندگی این پرنده به عنوان یکی از اقدامات انجام شده در ان خصوص نام برد.

کاویان، در خصوص وضعیت و شرایط فیزیکی تالاب فریدونکنار برای این منظور نیز گفت:‌ این تالاب به عنوان یک تالاب خصوصی و برای مشروب کردن اراضی شالیزاری منطقه استفاده می‌شود و با توجه به کشت دوم برنج نگرانی ها در خصوص کمبود آب تالاب وجود داشت.

وی تصریح کرد:‌ اما با بارش های مهرماه اراضی تالاب آبگیری شده و وضعیت و شرایط فیزیکی آن مهیا برای میزبانی از امید است.

مدیرکل محیط زیست مازندران از درنای سیبری به عنوان یکی از گونه پرنده های وحشی که امکان رصد و ردیابی مسیر مهاجرتش وجود ندارد، نام برد و افزود:‌ با وجود عبور این پرنده از چند کشور روسیه، قزاقستان و آذربایجان و حتی در مسیر فرود در پارک ملی شیروان اما ردگیری آن امکانپذیر نیست.

وی ادامه داد: به همین دلیل مکان فعلی حضور این پرنده در مسیر زمستان گذرانیش اطلاعی در دست نیست تا اینکه درنا در تالاب فریدونکنار که به مدت حدود چهار ماه می‌ماند، برسد.

به گفته کاویان، نصب وسایل ردیاب به این نوع پرنده های وحشی معنایی ندارد چرا که از نظر سازمان های حفاظت محیط زیست جهانی توصیه می‌شود از نصب هرگونه جسم خارجی بر روی این پرنده پرهیز شود تا احساس ناامنی به آن دست ندهد.

وی همچنین در خصوص وضعیت "رویا"‌درنای بلژیکی که قرار بود زمانی همسفر امید به سیبری شود هم گفت که در حال حاضر این پرنده در سازه ای که برای تابستان گذرانیش در "اجاکله "‌در نظر گرفته شد در صحت و سلامت به سر می‌برد و به محض فرود امید در تالاب رهاسازی می‌شود.

مدیرکل محیط زیست مازندران توضیح داد: رهاسازی رویا به محض ورود امید از آن جهت مورد اهمیت است که فرصت هماهنگی های بیشتر ۲ پرنده و نیز تغذیه مناسب از طبیعت و تقویت ماهیچه های پروازی فراهم می‌شود.

همسفر تک درنای سیبری در مازندران معروف به"درنای امید" در پانزدهمین سال تنهایی سفرش به تالاب بین المللی فریدونکنار ۶ بهمن پارسال با هماهنگی دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور از کشور بلژیک به این منطقه منتقل شد و با رعایت پروتکل های لازم وارد منطقه فریدونکنار شد ابتدا در سازه رها سازی در محل زمستان گذرانی امید جای گرفت.

درناهای "امید" و "رویا" روز ۱۴ اسفند ماه پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند اما درنای بلژیکی مسیر را ادامه نداده و در منطقه ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد.

از آن تاریخ تاکنون درنای بلژیکی به فضای محیط بانی "اجاکله" شهرستان فریدونکنار منتقل شد و در آنجا زندگی می‌کند.