یک انجمن، یک ایران خَیِّر

«انجمن خیرین میراث‌فرهنگی» از آن تشکل‌های مردمی است که اگر ۷هزار سال قدمت تمدنی و بیش از یک میلیون اثر فرهنگی و تاریخی را می‌خواهد پاسداری کند، باکی نیست ۸۵ میلیون ایرانی خَیِّر نیکوکار را در دل خود خواهد داشت، ایرانیانی از سراسر جهان.

به گزارش عصر رویداد؛ انجمن خیرین میراث‌فرهنگی چهارم آذرماه ۱۴۰۲ با حضور ۵۰۰ تن از خیرین، نیکوکاران، فعالان اقتصادی، کارآفرینان هنرمندان، ورزشکاران، اهالی فرهنگ و رسانه، مدیران و پیشکسوتان و دوستداران و چهره‌های ماندگار میراث فرهنگی ایران از سراسر کشور، فعالیت رسمی خود را آغاز کرد و در همان گلریزان اول در شب اول تولد بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان هدیه مالی جمع شد، که بشارتی بود برای آنهایی که دل در گرو میراث فرهنگی دارند و برای پاسداری از آن دغدغه‌مند هستند.

خیریه‌ها قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین تشکل‌های مردمی

کمتر ایرانی را سراغ داریم که یک جا در یک کار خیر، یا نذر و کمک‌رسانی، امداد و حامی‌گری گامی برنداشته باشد، همیاری، همدلی، خیرخواهی، مشارکت و همبستگی و انسجام حضور در کارهای خیر در خون ما ایرانی‌ها است، به همین دلیل خیریه‌ها از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین تشکل‌های مردمی در جامعه ما هستند.

اگر کمی با دقت مرور کنیم هر کدام از ما در امور خیر گاهی برای فقرزدایی، گاهی برای آزادی زندانیان، گاهی برای تدارک بساط عروسی، گاهی برای هزینه‌های درمان، یا مشارکت داشته‌ایم یا به راحتی چهار پنج نفر از اطرافیان خود را می‌توانیم نام ببریم، برخی از ما حتی بانیان این امور بوده‌ایم و هستیم.

وقف اموال برای ساخت بنا و تجهیز مساجد و مدارس، انتشار کتاب به ویژه قرآن و ادعیه، برای ساخت شفاخانه، حتی کاشت و پرورش درخت، حفر چاه و قنات و وقف آن برای استفاده عمومی یا گروهی خاص از جامعه از سنت‌های نیکوی سده‌های متمادی ما ایرانیان است، وقف‌نامه‌های زیادی شاهد و اثبات این کرامت‌های بی‌بدیل است.

سنت گلریزان،آبروها و اعتبارها

تاریخ جوانمردی را ورق بزنیم سنت گلریزان در میان داستان‌های زندگی اجتماعی ما ایرانی‌ها می‌درخشد، هنوز هم بسیاری از ما گلریزانِ گردهمایی پهلوانان‌ محل در زورخانه‌های سنتی در محله‌های قدیمی شهرهایمان در ماه مبارک رمضان را به یاد داریم، ورزشکاران و خیرانی که آبرو و اعتبار گرو می‌گذاشتند و پولی برای گره‌گشایی از کار و زندگی مردم جمع میشد، هر کسی به وسع و توان خود کاری انجام می‌داد یا قدم خیری بر می‌داشت.

هنوز هم در برخی محلات گلریزان از رسوم رایج است اگر چه به آن سبک و سیاق شاید کمرنگ‌تر شده باشد، ولی به شیوه‌های مدرن‌تر همچنان در جوامع و خانواده‌های ما ایرانیان دوام دارد. حالا دیگر فضای مجازی هم جزئی از زندگی است و کمابیش همه ما در شبکه‌های اجتماعی که فعال هستیم هر از گاهی پیام‌هایی را در زمان‌های محدود می‌بینیم که معتمدی از دوستانمان برای جمع‌آوری کمک مالی به یک بیمار، یک مستاجر، یک بدهکار، یا گرفتار و زندانی، گلریزان اعلام می‌کند.

گلریزان برای کودکی که به دارو و درمان نیاز دارد و خانواده‌اش از تامین هزینه‌های آن عاجزند، یا گلریزان برای کاسب آبرومندی که به دلیل ورشکستگی و زیان مالی بدهکار و گرفتار زندان است؛ یا خانواده‌ای که مستاجر است و اگر یاریشان نکنیم ظرف چند روز سقف بالای سرشان را از دست خواهند داد و انواع مشکلات دیگر؛ به راحتی هم می‌توانیم مثال بزنیم که همین چند روز پیش گلریزانی برگزار شد و در کمتر از چند ساعت یا یک نصفه روز مبلغ مورد نیاز جمع شد، جالب‌تر آنکه نام هیچ یک از خیرین هم مشخص نیست.

خیرین مدرسه‌ساز، نیکوکارانی بدون چشم‌داشت

جلوتر که می‌آییم در چهل سال اخیر، امور خیریه سازمان‌یافته‌تر و متشکل‌تر شده است، از بعد از انقلاب آنچه بیشتر جلوی چشم ما عیان است خیرانی هستند که بی‌چشم‌داشت و بی‌منت مدرسه می‌سازند، اتفاقا مدارس را کامل و مجهز و دور از هیاهوی پرزرق و برق شهری دقیقا در روستاهای دور و مناطق کمتر برخوردار بنا می‌کنند، یا نیکوکارانی که مراکز حمایت از کودکان بی‌سرپرست را دایر کرده‌اند، هزاران کودک را سامان داده اند.

خانه‌های بهداشت هم از آن خیراتی است که با همت عالی بسیاری از انسان‌های شریف، از یادگاران ماندگار مناطق محروم شده‌اند. ارزش هر کدام از این امور خیر به جای خود مشخص می‌شود، سال‌ها بعد وقتی دانش‌آموزی از همان مدرسه در یک منطقه محروم، رتبه برتر کنکور می‌شود، اتفاقا کم هم سراغ نداریم که از ایتام بوده اند و از همان مراکز خیریه حامی، یا در نیمه شبی همان خانه بهداشت چند اتاقه جان مادر و نوزادی یا بیماری را نجات می‌دهد. از این نوع امور خیر بسیار می‌توان مثال زد هر کدام از ما هم بسیار سراغ داریم.

هر ایرانی یک خَیِّر برای میراث‌فرهنگی

اما اکنون بنیادی خیریه بنا نهاده شده است که هر ایرانی هر جای جهان که باشد با دلی قرص و محکم پای آن می‌ایستد، بنیادی برای میراث فرهنگی. شاید هر کدام از ما در سفرهایمان به نقاط مختلف کشور، یا در زادگاه اجدادی‌مان هر از چند گاهی که سفر می‌کنیم، وقتی با بناهای خشتی، گلی و سنگی به جا مانده از عمق تاریخ مواجه می‌شویم و می‌بینیم بخشی از آن نیازمند مرمت و بازسازی است، از خود می‌پرسیم چرا هیچ اقدامی برای مرمت آن نمی‌شود، چرا این اثر هیچ حامی ندارد؟ با خود می‌اندیشیم برای حفظ و مرمت این آثار چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ اما نه تخصصی داریم، نه می‌دانیم چگونه باید کمک کنیم، و شاید هم توان مالی لازم را هم نداشته باشیم و به تنهایی نتوانیم کاری بکنیم.

تاسیس انجمن خیرین میراث‌فرهنگی که از چهارم آذرماه فعالیت رسمی خود را آغاز کرد، از آن دست بنیانگذاری‌هایی است که هر ایرانی هر جای جهان هم باشد بی‌دریغ دلش می‌خواهد نامش در آن ثبت شود، برای سرزمین مادری‌اش نقشی ایفا کند، از آن دست‌ کارهای خیری است که همت، مهربانی و غرور را توامان در خود دارد، و به ریالی و قدمی در آن شادی وصف‌ناپذیری در جان و روح آدمی می‌دمد، میراث است و هویت و ریشه فرهنگی ما.

همه آنها که سالیان متمادی است مخفیانه حامی کودکی یتیم بوده‌اند، می‌دانند از چه حس باشکوه و پر ابهتی سخن می‌گوییم، چتری حمایتی برای فرزندان تنهای این سرزمین، حالا انجمن خیرین میراث فرهنگی فرصتی است برای حمایت از آثاری که نیاکان ما بر جای گذاشته‌اند، و باید پاسداریشان کنیم، حلا دیگر به همان حلاوت که گاهی می‌گوییم «من حامی یتیم هستم» یا «آجری را در مدرسه‌ای دور در منطقه‌ای محروم بنا نهاده‌ام»، یا «ناجی یک زندانی هستم»، حالا دیگر می‌توانیم با غروری بیشتر بگوییم «حامی یک اثر فرهنگی، یک بنای باستانی، یک شی تاریخی، حتی حامی یا بنیان‌گذار موزه‌ای در یک روستا هستیم.»

حالا اگر کسی می‌خواهد برای سرزمینش خیرات و مبراتی هبه کند میلیون‌ها اثر تاریخی فرهنگی و طبیعی در ایران پهناور وجود دارد و هر ایرانی وطن‌دوستی می‌تواند سهمی هر چند کوچک در حفاظت و مرمت هر یک از آنها داشته باشد، از هر جای جهان و به هر مقدار، انجمن خیرین میراث فرهنگی قطعا فرصتی تاریخی است برای ادای دین و رسالت تاریخی همه ما به ایران بزرگ.

نهضتی مردمی برای میراث‌فرهنگی

ایران سرزمینی است با تمدنی شکوهمند شناخته شده در جهان، با بیش از ۷هزار سال قدمت تاریخی و سابقه بیش از یک میلیون سال سکونت بشری دارد، سرزمینی که بیش از یک میلیون آثار تاریخی ارزشمند دارد که تا کنون فقط ۳۵هزار اثر آن ثبت ملی شده است، و به واسطه همین گنجینه‌های ارزشمند اکنون از حیث ثبت آثار در فهرست جهانی یونسکو جزو ۱۰کشور نخست دنیا قرار دارد.

ما ایرانیان سنت حسنه و خیرخواهانه و نوع دوستی مانند وقف، نذر، هبه، صدقه، احسان، انفاق همواره سرلوحه کارهایمان بوده است، اکنون در کنار همه نیکوکارهای‌مان، آثار میراث فرهنگی از بناها و مجموعه‌های تاریخی، کاروانسراها، خانه‌های تاریخی، محوطه‌های باستانی و اشیا و موزه‌ها و بقاع و مساجدی که از گذشته به یادگار مانده است پیش‌رویمان است و انجمن خیرین میراث‌فرهنگی تداوم همان مسیری است که ایرانیان از گذشته‌های دور تا امروز پیموده‌اند.

کنشگری اجتماعی و فرهنگی ما ایرانیان همواره نشان داده هر جا که حاکمیت نیازمند یاری برای حل مشکلات کشور است، ما مردم نقش‌مان را خوب ایفا کرده‌ایم، و اکنون که بودجه و اعتبارات دولتی برای حفاظت و مرمت آثار تاریخی محدود و ناکافی است، نهضت مردمی خیرین می‌تواند نجات‌بخش آثار ارزشمند میراث‌فرهنگی کشورمان باشد.